Η πανδημία, που προκύπτει από τη σύνθεση των λέξεων παν (όλος) και δήμος (πληθυσμός), είναι η επιδημία που εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς σε μια περιοχή ή σε παγκόσμια κλίμακα και απειλεί το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού. Η πανδημία του κορωνοϊού αποτελεί αναντίλεκτα το σημαντικότερο γεγονός της εποχής μας, γεγονός που μέσα σε λίγους μήνες επηρέασε σημαντικά την οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα ανά το παγκόσμιο. Η κρίση του κορωνοϊού έχει κλονίσει σημαντικά την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία ένεκα των μέτρων και των περιορισμών που επέβαλε κάθε κράτος με σκοπό να αποτραπεί η εξάπλωση της και να περιοριστούν οι επιπτώσεις της επί της δημόσιας υγείας.
Η πανδημία του κορωνοϊού και τα επακόλουθα μέτρα που επιβλήθηκαν σε πολλές επιχειρήσεις για αποτροπή της εξάπλωσης της πανδημίας, αναπόφευκτα έχουν επηρεάσει σημαντικά μεγάλο μέρος της κυπριακής κοινωνίας, μεταξύ άλλων και γονείς που υποχρεούνται δυνάμει Διατάγματος διατροφής, να καταβάλουν μηνιαίως τη συνεισφορά τους στη διατροφή των ανήλικων παιδιών τους.
Το παρόν άρθρο πραγματεύεται το κατά πόσο οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, συνιστούν λόγο μεταβολής των όρων διατροφής και κατ’ επέκταση κατά πόσο δικαιολογούν την αναθεώρηση διαταγμάτων διατροφής που εκδόθηκαν προ της πανδημίας.
Κάθε γονέας, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, έχει υποχρέωση ανάλογα με τις δυνάμεις του να διατρέφει τα παιδιά του. Η διατροφή προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του κάθε παιδιού και τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε γονέα. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που τα εισοδήματα ενός γονέα, που υποχρεούται να καταβάλλει κάθε μήνα συγκεκριμένο ποσό διατροφής, δυνάμει σχετικού Διατάγματος, έχουν επηρεαστεί αρνητικά, έστω και προσωρινά, ένεκα της πανδημίας;
Η κυπριακή νομοθεσία, προνοεί ότι κάτω από συγκεκριμένους όρους, ένα υφιστάμενο Διάταγμα διατροφής μπορεί να τροποποιηθεί. Η τροποποίηση υφιστάμενου διατάγματος διατροφής, προβλέπεται από το άρθρο 38(1) του Ν.216/90. Το άρθρο 38 προβλέπει ότι αν αφότου εκδόθηκε η απόφαση που προσδιορίζει τη διατροφή μεταβλήθηκαν οι όροι της, το Δικαστήριο μπορεί να τροποποιήσει την απόφαση του ή να διατάξει τον τερματισμό της διατροφής.
Η νομολογία έχει καθορίσει ότι μόνο γεγονότα τα οποία ανακύπτουν μετά την έκδοση του αρχικού διατάγματος είναι δυνατό να ληφθούν υπόψη προς αναθεώρηση του υφιστάμενου διατάγματος. Είναι η μεταβολή των όρων που καθιστά την αρχική απόφαση μεταρρυθμιστέα. Αυτό σημαίνει ότι οιοσδήποτε έχει υποχρέωση καταβολής διατροφής, μπορεί να υποβάλει αίτηση για τροποποίηση είτε προς τα άνω, είτε προς τα κάτω, ή, ακόμη και να επιδιώξει εξ ολοκλήρου τερματισμό της διατροφής.
Σε πολύ πρόσφατη απόφαση, του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, στα πλαίσια της οποίας το γραφείο μας εκπροσωπούσε τον Αιτητή-υπόχρεο διατροφής των παιδιών του, το Δικαστήριο κλήθηκε να εξετάσει κατά πόσο η πανδημία και κατ’ επέκταση οι περιορισμοί που τέθηκαν για τον περιορισμό της και οι συνακόλουθες οικονομικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις που πλήγηκαν από τα περιοριστικά μέτρα, συνιστούν γεγονότα που μπορούν να ληφθούν υπόψη από το Δικαστήριο προς αναθεώρηση υφιστάμενου Διατάγματος Διατροφής. Με λίγα λόγια, το Δικαστήριο κλήθηκε να εξετάσει εάν η πανδημία και τα μέτρα που πάρθηκαν από την κυβέρνηση για ν’ αποτραπεί η εξάπλωση της, ως γεγονότα που επήλθαν μετά την έκδοση Διατάγματος διατροφής, επηρέασαν αρνητικά τα εισοδήματα του Αιτητή-υπόχρεου διατροφής, κατά τρόπον που να δικαιολογεί μείωση του ποσού της διατροφής, ως προβλεπόταν στο αρχικό Διάταγμα διατροφής.
Το Δικαστήριο αποφασίζοντας υπέρ του αιτήματος του Αιτητή-υπόχρεου διατροφής, αναγνώρισε ότι «η κρίση του κορωνοϊού δεν αποτελεί γνώρισμα μόνο της Κυπριακής κοινωνίας, αλλά έχει κτυπήσει και επηρεάσει καταλυτικά την όλη παγκόσμια οικονομία αλλά και τις τοπικές κοινωνίες κάθε κράτους. Τα αποτελέσματα αυτής της κρίσης αποτυπώνονται όχι μόνο στον οικονομικό τομέα των κοινωνιών αυτών και ειδικότερα στον επηρεασμό των εισοδημάτων, των εργαζομένων και γενικότερα την αγορά εργασίας, αλλά έχει αγγίξει και κοινωνικές δομές, ακόμα δε και την ψυχολογία του κάθε πολίτη. Η λέξη «πανδημία» αντανακλά πλήρως την ευρύτητα και την καταλυτικότητα των συνεπειών της ανά τον κόσμο.» Το Δικαστήριο προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, έκανε αναφορά σε συγκεκριμένα επαγγέλματα που έχουν επηρεαστεί ένεκα της πανδημίας αναφέροντας ότι: «Είναι καλώς γνωστό ότι και στην Κύπρο λόγω της πανδημίας, που έπληξε τη χώρα μας, αρκετά επαγγέλματα έχουν επηρεαστεί δυσμενώς. Τέτοια επαγγέλματα είναι π.χ. η εστίαση αλλά και οι χώροι άθλησης και εκπαίδευσης, όπως τα γυμναστήρια.»
Καταλήγοντας στην απόφαση του το Δικαστήριο να μειώσει το ποσό της διατροφής, που είχε υποχρέωση να καταβάλει ο Αιτητής με βάση το αρχικό Διάταγμα, αναγνώρισε ότι κάποια επαγγέλματα ένεκα τόσο της άρσης λειτουργίας τους όσο και της λειτουργίας τους κάτω από περιορισμούς και συγκεκριμένα πρωτοκολλά που εκδίδονται από το Υπουργείο Υγείας, έχουν υποστεί οικονομικές επιπτώσεις. Το Δικαστήριο μέσα από την απόφαση του αναγνώρισε ότι, αναπόφευκτα, ακόμη και οι διάφοροι περιορισμοί ως προς τον τρόπο λειτουργίας μιας επιχείρησης, επηρεάζουν έκδηλα την εισοδηματική πραγματικότητα και δυνατότητα της εν λόγω επιχείρησης αφού η λειτουργία της υπολείπεται σημαντικά της πλήρους και κανονικής λειτουργίας και συνακόλουθα επηρεάζονται τα προσωπικά εισοδήματα των προσώπων που διατηρούν τέτοιες επιχειρήσεις και που έχουν την υποχρέωση καταβολής διατροφής, υποχρέωση που έχει καθοριστεί και βασιστεί στα εισοδήματα που είχαν προ της πανδημίας.
The Court decided that it is fair and reasonable, until the restrictions and instructions of the Ministry of Health concerning the operation of the Applicant-liable for maintenance are lifted, the amount of the Applicant’s contribution to the maintenance of his children is reduced, thus recognizing that the crisis of the pandemic, even temporarily, justifies the revision of Maintenance Orders.
